Ποιος από εμάς δε γνωρίζει ή δεν έχει παρακολουθήσει κουκλοθέατρο, όταν ήταν παιδί; Πόσες φορές άλλωστε δεν έχουμε όλοι μας παίξει, με κάποιου είδους κούκλα ή φιγούρα, δεν της έχουμε δώσει «ζωή» και «πνοή» και δεν έχουμε περάσει όλα όσα σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε μέσα από αυτές;
Οι φιγούρες των παιχνιδιών, οι κούκλες καθώς και το κουκλοθέατρο ή το θέατρο σκιών, αποτελούν σχεδόν για όλους μας, μία από τις αγαπημένες αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων…
Συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα παιδιά που βρίσκονται στην Ειδική Αγωγή;
Αρχικά για να γίνει κατανοητό και αντιληπτό, θα πρέπει να εξηγήσουμε πως λειτουργεί αυτό το κομμάτι της γνώσης στα παιδιά με κάποιου είδους δυσκολίες! Ένα παιδί που βρίσκεται στον τομέα της ειδικής αγωγής, μπορεί να έχει μαθησιακές δυσκολίες, διάσπαση προσοχής ή να βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Ένα κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων περιπτώσεων είναι η δυσκολία στην παραγωγή του γραπτού λόγου και την παραγωγή γραπτών κειμένων.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δυσκολεύονται να εκφράσουν τις σκέψεις τους, να τις κατηγοριοποιήσουν, αλλά συνήθως υπάρχει και ένα σχετικό έλλειμμα στη φαντασία τους. Για να παράξει κάποιος ένα γραπτό κείμενο, χρειάζεται να έχει μία σειρά από σύνθετες διεργασίες, αναφορικά με το μαθησιακό τμήμα του πράγματος. Τα παιδιά στην ειδική αγωγή λοιπόν, δυσκολεύονται να βάλουν σε τάξη και σειρά αυτές τις σκέψεις τους, επομένως η παραγωγή γραπτών κειμένων, αποτελεί πολλές φορές ένα μικρό «Γολγοθά» για εκείνα.
Ως αντιστάθμισμα όμως υπάρχει η λύση των παιχνιδιών που έχουν ρόλους και συγκεκριμένα αυτό του κουκλοθεάτρου. Μέσα από το κουκλοθέατρο το παιδί «απενοχοποιείται» καθώς τον οποιοδήποτε ρόλο τον έχει μία κούκλα και όχι το ίδιο το παιδί! Όλες οι σκέψεις, τα συναισθήματα, τα λόγια και οι αντιδράσεις περνάνε μέσω της εκάστοτε κούκλας και μέσω της διεργασίας του παιχνιδιού. Το παιδί παύει πλέον να χρειάζεται να σκεφτεί το ίδιο τους διαλόγους της ιστορίας, καθώς οι κούκλες αποφασίζουν εκείνες το τί θα πουν και πώς θα εξελιχθεί η πλοκή της ιστορίας. Κατά ένα παράδοξο τρόπο, όσα ένα παιδί δυσκολεύεται να σου πει το ίδιο ή δίνει απαντήσεις όπως
« Δεν έχω ιδέες, δεν μπορώ να το σκεφτώ αυτό, δεν ξέρω τι γίνεται παρακάτω…», οι κούκλες αποκτούν εκείνες τις «μαγικές» ιδιότητες, όπου ξέρουν ακριβώς τί θέλουν να κάνουν, γνωρίζουν πως εξελίσσεται η ιστορία που διαδραματίζεται και έχουν πάντα μία καλή ιδέα για το πως να συνεχιστεί η ιστορία του κουκλοθεάτρου!
Βασική παράμετρος σχετικά με το κουκλοθέατρο, είναι ότι σχεδόν όλες οι σκέψεις, τα άγχη, οι φοβίες και οι ανησυχίες των παιδιών, περνάνε μέσα από τις κούκλες και παίρνουν ζωή και υπόσταση. Η δύναμη που έχει η κούκλα ξαφνικά εμφανίζεται σε μία παράσταση κουκλοθεάτρου, όπου αποκτάει όλα τα χαρακτηριστικά του παιδιού και όλος σχεδόν ο ψυχικός κόσμος του παιδιού περνάει μέσα από αυτήν! Επίσης σε μία παράσταση κουκλοθεάτρου, υπάρχουν οι καλοί χαρακτήρες, αλλά και οι «κακοί» πολλές φορές, καθώς αντανακλάται ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά προσλαμβάνουν τις πληροφορίες από το περιβάλλον και τον περίγυρό τους.
Εν κατακλείδι το κουκλοθέατρο και γενικά το συμβολικό παιχνίδι, είναι ένα εξαιρετικά καλό εργαλείο, το οποίο πολλές φορές μπορεί να φανεί εξαιρετικά χρήσιμο, όχι μόνο στους γνωστούς μέχρι τώρα τομείς της ψυχολογίας του παιδιού και της διαπαιδαγώγησής του, αλλά και στους μαθησιακούς τομείς. Μέσω του κουκλοθεάτρου τα παιδιά πολλές φορές μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες εκείνες τις εργασίες, οι οποίες τα αγχώνουν και τα δυσκολεύουν. Προσωπικά όμως δε νομίζω ότι στους μαθησιακούς τομείς της ειδικής αγωγής, έχει δοθεί μέχρι τώρα η έκταση και ο ρόλος που του αρμόζει. Θα άξιζε όμως κάποιος να το προσπαθήσει και να το εντάξει στη διδασκαλία του και την καθημερινότητα των παιδιών, καθώς μπορεί να δημιουργήσει νέα μονοπάτια στη μάθηση και τη δημιουργία για τα παιδιά της ειδικής αγωγής.
